In mijn vorige column wierp ik Noach en de belofte dat er nooit meer een zondvloed zou komen -plons- over boord. Als het gaat om klimaat en de beangstigende toekomstscenario’s die klimaatwetenschappers ons telkens presenteren, kan ik niet zoveel met de letterlijke belofte uit dat Bijbelverhaal. Ik ben opzoek naar een ander -en genuanceerder- perspectief. Wat dat betreft heb ik meer vertrouwen in een beweging van mensen van goede wil. Ik geloof erin dat we met elkaar in staat zijn om andere keuzes te maken en nieuwe wegen in te slaan. Het neemt alleen niet weg dat de vraag zich aan me opdringt wat ik dan wél van dat verhaal geloof. Is op deze manier met Noach en zijn regenboog ook niet meteen het kind met het badwater weggegooid?
Bijbel
Het is natuurlijk een vreemd boek die Bijbel. Er zijn volksstammen die het afdoen als een ‘sprookjesboek’ vol mythen en sagen. Ze bedoelen dat diskwalificerend. Het schept namelijk ruimte om de boodschap ervan naar het rijk der fabelen te verbannen. Maar wat zou er gebeuren als we het daadwerkelijk zouden lezen als mythen en sagen? We samen met ds. Nico ter Linden zeggen dat het wel waar is, maar niet echt gebeurd? Ik denk dat het heel veel ruimte schept. Het ontslaat ons in de eerste plaats van die eeuwige en potsierlijke bewijsdrang dat het allemaal waar is. Want wat nu als een expeditie naar de berg Ararat als resultaat heeft dat de ark van Noach daar daadwerkelijk is gestrand? Zou de boodschap dan beter zijn? Wat zou de boodschap dan kunnen zijn?
Knoop in je zakdoek
Terug dan maar, naar Noach en zijn regenboog. Dat is natuurlijk een prachtig teken voor twee vergeetachtige verbondspartners. Telkens als het regent en de zon doorbreekt is daar de regenboog als een soort knoop in je zakdoek. Dat geheugensteuntje is er -denk ik- voor beide partijen. Aan de ene kant zijn daar de oerkrachten waar alle leven uit is ontstaan. Die noemen we hier God. Die krachten zijn sterk, kunnen verwoesten, maar zijn niet zelfvernietigend. Aan de andere kant staan wij, samen met alle levende wezens of zelfs heel de aarde. Dat verbond tussen God en aarde veronderstelt een samenwerking. Het betekent dus dat wij in die hele schepping zelf een aandeel hebben. Dat is dus wat anders dan ervan uitgaan dat God al onze wanprestaties onder het tapijt wegmoffelt. Het zorgt er ook voor dat ik niet denk dat klimaatverandering daarmee niet zo’n vaart loopt.
Geloof
Het is aan ons om die scheppende kracht de ruimte te geven, haar niet te dwarsbomen en tegen te werken. Die krachten staan niet tegenover ons zolang we ze zien als verbondspartner. Maar, zolang wij onszelf heer en meester over de aarde wanen, maken wij het leven onmogelijk. De regenboog, de droogte, de stijgende zeespiegel ze zijn een wake-up-call. Dat betekent dus dat er een appèl op ons gedaan wordt om op onze schreden terug te keren en onder ogen te zien dat de huidige weg doodloopt. Natuurlijk, al die doemscenario’s hebben uiteindelijk niet het laatste woord. Daarvoor zijn de scheppende krachten te groot. Het is alleen de vraag hoe lang wij daar nog tegenin willen gaan en ten koste van hoeveel slachtoffers. De natuur, het milieu, de hele aarde schreeuwt om een antwoord en herinnert ons aan het verbond dat we zijn vergeten. Niet God is aan zet, maar wij.