Arjen Lubach is door de kerk -zeer professioneel en uiterst consequent- tot een overtuigde atheïst gemaakt. In zijn show Arjen Lubach LIVE! legt hij haarfijn uit hoe dat gegaan is. Die show heb ik met kromme tenen gekeken. Doorgaans heb ik die vanwege slechte grappen, verkeerde informatie of misplaatste overtuigingen. Deze keer had het absoluut een andere reden. Wil je weten waarom? Lees dan verder.
Krijg ook kromme tenen
Alles waar ik in de kerk kromme tenen van krijg, wordt je op zeer humoristische wijze door Arjen Lubach voorgeschoteld. Ik zou je willen uitnodigen om eerst samen met mij (gezellig!) even de tenen te krommen. Als ze dan -net als bij mij- stevig krom staan, leg ik je uit hoe het volgens mij anders kan. Maar eerst dus de uitnodiging om iets aan je rechte tenen te doen. Ik ga er dan trouwens wel van uit dat ze eerder aan de korte dan aan de lange kant zijn. Maar ja… we hebben het over de kerk. Ik reken dus op enige vergevingsgezindheid, zeker waar het Arjen betreft.
Scherven
Gelukkig ben je als je het beeld dat Arjen Lubach schetst niet kent. In dat geval denk ik ook dat het weinig zin heeft om verder te lezen. Alles gaat dan goed of het wordt tijd om een enorm bord in de servieskast te gaan zetten. Houd je dan vast. Ik laat er vanaf nu een kudde olifanten doorheen walsen. Dat kan heel vervelend zijn, maar bedenk dan dit: scherven brengen geluk! Al kan ik me ook heel goed voorstellen dat het eerst even pijn doet om het vertrouwde en zuinig bewaarde porselein aan diggels te zien liggen.
De kerk van Morphy
De wet van Murphy houdt in dat alles wat fout kan gaan ook een keer fout zal gaan. De kerk is daar niet van gevrijwaard. Deze wet is mijn inspiratiebron geweest voor een door mij verzonnen nieuwe variant: alles waarmee we onszelf in slaap weten te sussen, zullen we ook gebruiken. Ik noem het De kerk van Morphy, naar de Griekse god Morpheus. Dat is de god van de dromen. Het bekende medicijn morfine is naar deze god vernoemd. Morfine staat erom bekend dat het een zeer sterke pijnstiller is die vaak in de laatste levensfase wordt toegediend.
Secularisatie
De kerk heeft zichzelf in slaap gesust en langzaam worden we wakker. De eerste kerksluitingen zijn een feit. Het aantal fulltime vacatures voor predikanten neemt in rap tempo af. Waar een voltijdse aanstelling eerst nog de norm was, verschuift het nu naar deeltijd. Het aantal uitvaarten staat niet meer in verhouding tot het aantal dopen per jaar. Dat is geen verschuiving die zich sinds gisteren aan het voltrekken is. Dat proces is tientallen jaren geleden begonnen. Het onderliggende probleem werd weggewuifd en afgedaan als een maatschappelijke beweging waar de kerk geen vat op had.
Niets minder is waar!
Ik denk dat we ons in de kerk veel, maar dan ook heel veel, te weinig bewust zijn geweest van onze eigen rol. We zijn het zelf geweest waardoor mensen de kerk de rug toekeren. Ik hoor nu alweer een paar mensen in koor roepen: "De helft is mensenwerk en de rest is van de Geest!" Het zal. Arjen Lubach moet niet veel van de kerk hebben. Heeft hij het dan niet begrepen of hebben wij vooral heel veel niet van hem begrepen? En we hebben niet alleen heel weinig van hém begrepen, maar van nog heel veel andere mensen niet.
De grootste misvatting
De grootste misvatting van de kerk is volgens mij dat we er zouden moeten geloven. Ik zal het maar bekennen: meestal weet ik zelf niet eens wat ik geloof. Ik neem hier een groot risico als dominee, want voor velen is dit een enorme zelfdiskwalificatie. Maar de kerk is er niet voor mijn geloof. De kerk is er om het leven te beschouwen, een dienst aan de wereld te bewijzen en samen vorm te geven aan het leven. Dat heeft zeker met God te maken. Het begint alleen met een kerk die niet iets van God probeert te maken zoals de kindernevendienstjuf van Arjen. Ik mis mensen zoals hij, want hij daagt ons daar enorm toe uit.
Irritante vragen
Arjen is kampioen in het stellen van irritante vragen. Dat staat echt buiten kijf. Dat soort vragen verdienen geen antwoord. Wel vragen ze om een goed gesprek. Antwoorden -hoe goed bedoeld ook- nemen vaak de urgentie van de vraag weg. Die antwoorden sussen niet zozeer de vraagsteller in slaap, maar vooral degene aan wie de vraag gesteld wordt. En wie nu vindt dat het allemaal wel meevalt: hoeveel exitgesprekken zijn er in de afgelopen twintig jaar gevoerd met mensen die zich hebben laten uitschrijven?
Hoe kwam Mozes door de Rode Zee?
Juist. Ik vrees dat dit het bewijs van de kerk van Morphy is. Gelukkig vertelt Arjen nu wat piekfijn had gepast in een dergelijk gesprek. De vraag is nu wat wij ervan willen leren. Zullen we daar eindeloos het gesprek over blijven voeren? Ik zie het als mijn roeping om elke vergadering Hoe kwam Mozes door de Rode Zee te gaan zingen als we mensen zoals Arjen uit het oog verliezen. En voor de mensen met wie ik vergader: dit is een serieus dreigement!
