Het nieuws van de laatste aanslag in Nice kwam pas vrij laat bij mij binnen. Er waren even wat andere zaken die mijn aandacht opeisten. Natuurlijk kwam het uiteindelijk hard binnen. Toch herken ik de reacties in de media vaak niet. Er wordt gesproken over een aanslag op onze maatschappij. Dat is een fundamentele keuze. Als er een brutale en gewelddadige roofoverval plaatsvindt, spreken we immers ook niet over een aanslag op onze maatschappij.
Slachtoffer
Begrijp me heel goed. Op geen manier wil ik bagatelliseren wat er is gebeurd. Het is terecht dat er hard wordt opgetreden. En overal waar kiemen van haat de kop opsteken, moet ingegrepen worden. Maar we hebben de keuze onszelf als maatschappij niet als slachtoffer te zien. De mensen die het leven lieten vanwege een moorddadige en zinloze actie, zij waren het slachtoffer. Nabestaanden zijn dat eveneens. Maar ik ben geen nabestaande. Ik woon niet eens in de buurt. Het gaat me dus echt te ver om mijzelf als slachtoffer te zien.
Angst
Daarmee wil ik mijzelf niet afzijdig houden of erger nog er onverschillig onder blijven. Eigenlijk weet ik nog niet wat mijn rol is, wat die zou kunnen zijn. Wel weet ik dat we er met oorlogsretoriek niet gaan komen. Dat zorgt ervoor dat ik mijn buurman met wie ik op goede voet leef met argusogen ga bekijken. Dan word ik het slachtoffer van mijn eigen angst. Bovendien ga ik daarmee meer en meer lijken op de godsdienstwaanzinnigen die moordpartijen (zoals van afgelopen week) rechtvaardigen. Zij weigeren mensen met een andere opvatting en overtuiging immers nog te zien als gelijkwaardige mensen.
Samenleven
Telkens hoor ik stemmen opgaan dat moslims zich moeten distantiëren van deze radicale Islam. Dat vind ik alleen zo ontzettend fout. Het verklaart iemand eigenlijk tot medeplichtige. Niets wijst erop maar dan ook werkelijk helemaal niets dat mijn buurman sympathiseert met een totaal ontspoorde terrorist. Wat nu als ik het eens omdraai? Hoe komt het dat we mensen met wie we al zo lang in vrede samenleven zijn gaan wantrouwen? Dat we die ter verantwoording roepen voor daden waar ze volstrekt niets mee te maken hebben?
Gerechtigheid
Op dit moment wordt er in alle toonaarden gebeden om gerechtigheid. Eigenlijk weet ik niet waar dan precies om gebeden wordt. Wel weet ik dat er geen gerechtigheid zal komen zolang we onszelf zien als slachtoffer. Daarmee wordt de daad van deze terrorist veel groter dan die daadwerkelijk is. Staan wij hem toe een rol te vervullen die hij niet verdient. Hij wordt een vertegenwoordiger van de Islam en ontneemt die rol van mijn buurman. Tenzij ik ervoor kies die rol aan mijn buurman te verlenen.
Naïef
Wat ervoor nodig is en wat wij kunnen doen om dit nooit meer te laten gebeuren? Het antwoord ben ik nog niet uit. Wel heb ik mijn denkrichting bepaald; dat ik geen slachtoffer ben en het ook niet wil zijn. Dat vraagt om keuzes. Keuzes van mijzelf. Het voorkomt zeker geen nieuwe aanslagen. Oorlogsretoriek, wantrouwen en harde acties denk ik ook niet. Mijn leven wordt mooier door te leven in vertrouwen en hoop te laten winnen. Dat is echt heel naïef. Eigenlijk net zo naïef als geloven in een liefdevolle God en uitzien naar een wereld vol van barmhartigheid. Toch kies ik ervoor naar die maatstaf te leven. Ik vrees de andere realiteit namelijk te veel. Die wereld ken ik immers al. We leven er midden in.